Albisteak

Euskarabideak euskararen presentzia indartu du Euskal Wikilarien Elkartearekin duen hitzarmena berrituz

Nafarroako Gobernuko Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako departamentuak, Ana Ollo lehendakariordeak zuzenduta, Euskarabidea/Instituto Navarro del Euskera erakundearen bitartez, Euskal Wikilarien Kultur Elkartearekin duen lankidetza-hitzarmena berritu du, informazioaren eta komunikazioaren teknologia berrietan euskararen erabilera eta presentzia sustatzeko.

Lehentasunezkotzat jo den helburuetako bat da euskarazko argitalpenak eta eskaintza areagotzea Interneteko informazio-guneetan. Hitzarmen hau hizkuntzei eta teknologia berriei buruzko estrategia baten barruan sartzen da, adimen artifizialaren (Gaitu), komunikabideen edo publiko gaztearekin lan egitearen (Sarean Euskaraz) arloko beste proiektu eta lankidetza batzuk barne hartzen dituena.

Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak, 2016an sortu zenetik, Nafarroari lotutako hainbat proiektutan lan egin du, Wikipediaren bidez Nafarroako kultur ondarea sustatzeko, tokiko eragile eta entitateekin lankidetzan; tokiko toponimia, euskalkiak, historiak eta monumentuak izan dira abian jarritako ekimenen protagonistak. Wikipedia atari erreferentziala da, eta euskarak 400.000 sarrera baino gehiago ditu dagoeneko, hiztun-komunitate aktibo bati eta EAEk ere garatzen dituen laguntza instituzional mota horri esker.

Egunean milioika kontsulta sortzen dituen Wikipedia bezalako euskarri erreferente batean euskara agertzeak duen garrantziaz gain, Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako departamentuak beste erakunde publiko batzuekin ere partekatu du adimen artifizialak duen garrantzia, gaur egungo munduan gero eta erabakigarriagoa baita. Hori dela eta, Nafarroako Gobernuak, Eusko Jaurlaritzak eta Euskararen Erakunde Publikoak, Hiruko Ituna lankidetza-hitzarmen instituzionalaren barruan, Gaitu izeneko kanpaina bat jarri zuten abian irailean, testu- eta ahozko datu-masa handia behar duten makinei eta teknologia berriei euskara irakasteko; izan ere, horietan, gehiengoa ez diren hizkuntzek ere beren presentzia digitala bermatu behar dute, egunerokoan erabili ahal izateko. “Batu ditzagun gure ahotsak" lelopean, euskal hiztunei gaitu.eus atarian sartzeko eskatzen zitzaien, euren ahotsa grabatzeko eta euskal hizkuntza eta kulturaren garapenean laguntzeko. Orain arte 688 orduko grabazioak egin dira, eta ekimenak zabalik jarraitzen du herritarren elkarlanerako.

8.000 ikasle baino gehiago igaro dira dagoeneko "Sarean Euskaraz" saiotik

Bestalde, Euskarabideak, lankidetza horren jarduera-ildo estrategikoen barruan, hizkuntza horren presentzia bi eremu eta publiko giltzarritan indartzearen garrantzia aurreikusten du, haren berreskurapena sendotzeko eta etorkizunera begira haren garapena bermatzeko: publiko gaztea (euskara lau gaztetik batek ezagutzen duen hizkuntza da, Nastat-en arabera, goranzko adierazle bat) eta teknologia berriak, non, hein handi batean, pertsonen arteko harremanak eta nazioarteko hizkuntzen presentzia jokatzen diren, baina baita korronte uniformizatzaileago horri aurre egiten dioten eremu urriko hizkuntzak ere.

Bi osagai horiek Euskarabidearen ibilbide eta arrakasta handieneko proiektu batean gurutzatzen dira, Sarean Euskaraz-en, hain zuzen ere. Proiektu horretan, urtero (2024an, VIII. edizioa iritsiko da) DBHko eta Batxilergoko 1.400 ikaslek baino gehiagok parte hartzen dute Baluarten, hainbat eremu eta modalitatetan euskara teknologia berrien esparruan sustatzea helburu duen ekimen batean, aplikazioen erabilerari buruzko tailerren bidez (musika, argazkigintza, jokoak...) edo gaurkotasun handiko gaiei buruzko hitzaldien bidez, hala nola sareetako pribatutasuna edo 2.0 harremanak.

2017an abian jarri zenetik, 8.000 gaztek baino gehiagok hartu dute parte ekimen honetan, Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako departamentuaren ildo estrategiko baten barruan.

Haurrentzako proiektuak eta enpresak digitalizatzeko laguntzak

Publiko gazteagoari zuzentzen zaizkio euskara eta kultura digitala uztartzen dituzten beste bi proiektu. "Mattin eta kattalin" proiektua, Nafarroako Euskararen Mediatekako funtsetan oinarritua eta 2021etik existitzen dena, haurrei euskarazko ahozko tradizioaren edukiak helarazteko asmoz sortutako webgune bat da. Edukiak Mattinetakattalin.eus plataforma oso intuitibo eta manipulagarri baten bidez eskaintzen dira, hogei bideo labur dituen webgune baten bidez.

Bestalde, haurrei begira ere, duela bi urtetik hona bi postcat sortu ziren, bata euskaraz, "Euskara aleka", eta bestea gaztelaniaz, "Ecos del euskera" (26 kapituluz osatua bakoitza, 52 audio guztira), Nafarroako euskararen historiari eta bitxikeriei buruzkoak. 
Podkastek "lingua navarrorum" aren historia kontatzen dute kontakizun, istorio, gertakari eta bitxikerietan, Nafarroako geografia osoan zehar, bai Iruñean eta bere Eskualdean, bai Mendialdean, Nafarroa Ertainean eta Erriberan.

Publiko orokorrari begira, eta komunikabideen eta, oro har, enpresa-sektorearen garrantzia kontuan hartuta, Euskarabideak digitalizazioarekin lotutako bi laguntza-deialdi ditu. Zehazki, aurrekontuek 271.500 euro esleitu dituzte "Euskarazko hedabideak berritzeko eta digitalizatzeko proiektuetarako laguntzak" partidarako, eta beste bi, orokorragoak, "Enpresen eremu digitalean euskara sustatzeko aplikazioak garatzeko laguntzak" (12.000 euro) eta "Irabazi-asmorik gabeko erakundeen eremu digitalean euskara sustatzeko aplikazioak garatzeko laguntzak" deialdietarako (90.000 euro).

---